Εικαστική Ψυχοθεραπεία
Τι είναι η εικαστική ψυχοθεραπεία
Η Εικαστική θεραπεία βασίζεται στη δύναμη της Εικαστικής Έκφρασης. Είναι μια προβλητική τεχνική που επιτρέπει στους συμμετέχοντες να δημιουργήσουν, να κατασκευάσουν και να συγκατασκευάσουν την εικόνα του κόσμου όπως τον βιώνουν.
Η Εικαστική θεραπεία δεν έχει περιορισμούς ούτε απαιτεί κάποιο ιδιαίτερο «ταλέντο» στη ζωγραφική. Μέσω των εικαστικών υλικών που χρησιμοποιούνται για την δημιουργία των εικαστικών έργων, παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας μιας διαφορετικής «γλώσσας», αυτής της εικόνας και του συμβολισμού. Διαπιστώνεται ότι οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να εκφράσουν με τα έργα τους εμπειρίες και συναισθήματα που δεν μπορούν να εκφράσουν ακόμα με λέξεις. Αυτό συμβαίνει γιατί οι αισθητηριακές ιδιότητες, τις οποίες έχει η δημιουργία της τέχνης, μας παρέχουν ένα τρόπο για να εκφράσουμε αυτά τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις μας πιο εύκολα απ’ ότι να χρησιμοποιούσαμε μόνο λέξεις.
Ποιός είναι ο ρόλος του εικαστικού ψυχοθεραπευτή
Ο εικαστικός ψυχοθεραπευτής είναι εκεί για να εξυπηρετήσει και να συμμετάσχει στη δημιουργία του θεραπευτικού χώρου, όπου η εμπιστοσύνη, η ασφάλεια, η αποδοχή και η έλλειψη κριτικής θα υποστηρίξουν την θεραπευτική διαδικασία.
Ποιός είναι ο ρόλος του έργου
Η δημιουργική διαδικασία και η συμβολική επικοινωνία είναι δύο πλευρές εικαστικής θεραπείας που μπορούν να θεωρηθούν θεραπευτικές. Αυτό γιατί η διαδικασία δημιουργίας ενός έργου τέχνης, μπορεί να καταπραΰνει το συναισθηματικό στρες και άγχος δημιουργώντας μια φυσιολογική χαλάρωση ή αλλάζοντας τη διάθεση του ατόμου. Χρησιμοποιώντας τη φαντασία, μπορούμε να ανακουφιστούμε από φόβους, άγχος και κατάθλιψη και να ανακαλύψουμε ένα νόημα. Είναι μια δραστηριότητα που γεννά την αυτοεκτίμηση, ενθαρρύνει την ανάληψη κινδύνων, τον πειραματισμό, διδάσκει νέες δεξιότητες και πλουτίζει τη ζωή του ατόμου. Μ’ αυτή την έννοια, λοιπόν, είναι μια δραστηριότητα που ενισχύει τη ζωή.
Παράλληλα, το εικαστικό προϊόν, με την δυνατότητα του να φυλάσσεται μέσα στο χρόνο, γίνεται εργαλείο, ένα στοιχείο «χειροπιαστής μνήμης» στο οποίο ο θεραπευόμενος μπορεί να ανατρέξει και να το διερευνήσει ξανά.
Εικαστική ψυχοθεραπεία και παιδί
Η εικαστική θεραπεία χρησιμοποιεί τη δημιουργική διαδικασία που ενυπάρχει σε όλους μας, είναι θεραπευτική και αποτελεί μια ισχυρή μορφή επικοινωνίας. Με αυτό τον τρόπο ενισχύει τη ζωή, προάγει την έκφραση, την ανάπτυξη, την αυτοανακάλυψη, τη συναισθηματική αποκατάσταση και τη λύση των συγκρούσεων. Ιδιαίτερα επομένως στις περιπτώσεις παιδιών, που δυσκολεύονται είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω επιβαρυμένης ψυχικής υγείας στη λεκτική επικοινωνία, η εικαστική θεραπεία μπορεί να προσφέρει πολλά.
Τα παιδιά που παλεύουν με επώδυνα συναισθήματα, ψυχικά τραύματα ή κρίσεις μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους μέσα από τη ζωγραφική. Η ανάγκη τους αυτή δεν έχει αποκλειστικά στόχο την αναπαράσταση και επεξεργασία του ψυχικού τραύματος, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει την υγεία, την ψυχική ευημερία και τη συναισθηματική τους πληρότητα. Η δύναμη της τέχνης, με ένα πραγματικά μαγικό τρόπο, μπορεί να προσφέρει διέξοδο αλλά και λύσεις στον ψυχικό πόνο που δημιουργεί η εγκατάλειψη και η κακοποίηση. Ο συνδυασμός της τέχνης και της θεραπείας φαίνεται ότι μπορεί να φέρει τα μέγιστα θετικά αποτελέσματα.
Εικαστική ψυχοθεραπεία κατάθλιψη και άγχος
Η κατάθλιψη, ως μια πολυπαραγοντική «νόσος», με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και αιτιών, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ψυχικής υγείας στην σημερινή κοινωνία. Η εμπειρία που βιώνουν τα άτομα με κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από επίμονα αισθήματα θλίψης, δυσκολία στη συγκέντρωση, απελπισία, ενοχή, κόπωση, διαταραχές του ύπνου και της όρεξης, αυτοκτονικό ιδεασμό, αισθήματα αναξιότητας, μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση, σωματικούς πόνους ή άλλα συμπτώματα (π.χ δερματολογικά) χωρίς βιολογική αιτία κτλ.
Το Βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο έχει προταθεί για την κατανόηση και την θεραπεία της κατάθλιψης, ως ολιστική προσέγγιση των ατόμων που υποφέρουν από αυτή.
Η Εικαστική Θεραπεία, αναγνωρίζοντας της αξία της δημιουργικότητας και της άλογης επικοινωνίας και έχοντας υπόψιν την ολοένα και αυξανόμενη ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση, έχει κερδίσει τα τελευταία χρόνια έδαφος ως μια συμπληρωματική και εναλλακτική προσέγγιση σε ένα μεγάλο εύρος πληθυσμού που λαμβάνει θεραπεία.
Εχει βρεθεί από νευροψυχολογικές έρευνες ότι υπάρχει στενή σχέση της κατάθλιψης με το άγχος, το οποίο αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου και τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών.
Η εικαστική θεραπεία λόγω της εγγενούς δυνατότητας της δημιουργικής διαδικασίας να αποφορτίζει και να αφυπνίζει, αλλά και της ικανότητας της θεραπείας να προσφέρει ανακούφιση, μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα συμπτώματα του άγχους και ίσως να παρεμποδίσει την επανεμφάνιση τους.
